Osiągnięcia w działalności naukowej
Uzyskanie stopnia naukowego(dr, dr.hab, tytułu prof.):
Profesor w Katedrze Systemów Politycznych Instytutu Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (kierownik katedry, od 1998). Pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie od 1 czerwca 1998 r. (mianowanie na 5 lat, od 1 czerwca 2003 r. na czas nieokreślony, I etat). Profesor zwyczajny (C 4) na uniwersytecie w Trewirze (kierownik Katedry Systemów Politycznych [comparative politics]) od 1991 roku. Od 2008 do 30 września 2011 roku ponownie kierownik Katedry Systemów Politycznych na uniwersytecie w Trewirze (II etat). W latach 1998-2008 dyrektor Niemieckiego Instytutu Historycznego (Deutsches Historisches Institut) w Warszawie. Praca magisterska (egzamin państwowy) (luty 1972) obroniona na uniwersytecie w Heidelbergu. Temat pracy: Das Verhältnis zwischen Hitler und Piłsudski im Lichte der Geschichtsschreibung (Stosunek między Hitlerem i Piłsudskim w świetle historiografii) (promotor: prof. dr hab. Helmut Neubauer). Praca doktorska (czerwiec 1977) obroniona na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu w Heidelbergu. Temat pracy: Politische Parteien im frankophonen Afrika (Partie polityczne w Afryce francuskojęzycznej) (promotor: prof. dr hab. Klaus von Beyme, recenzent: prof. dr hab. Dieter Nohlen). Uzyskany stopień naukowy: doktor filozofii (Dr. phil.). Praca habilitacyjna (kwiecień 1985) złożona i obroniona na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu w Heidelbergu. Temat rozprawy: Polens Weg in die Krise. Eine politische Soziologie der Ära Gierek (Droga Polski do kryzysu. Socjologia polityczna ery Gierka). Recenzenci: prof. dr hab. Hans-Joachim Arndt, prof. dr hab. Klaus von Beyme. Uzyskany stopień naukowy: doktor habilitowany w zakresie nauk o polityce. Venia legendi w zakresie nauk o polityce. Wręczenie dyplomu profesora zwyczajnego miało miejsce w dniu 11. listopada 1991 roku w Trewirze z rąk Rektora prof. dra hab. Jörga Hasslera na podstawie mianowania przez ministra właściwego (kraju związkowego Nadrenia-Palatynat), prof. dra hab. Jürgena Zöllnera. Mianowanie na czas nieokreślony.
Referaty wygłoszone na konferencjach naukowych, bądź w instytucjach i środowiskach naukowych:
Przed 2006 Konferencja pt. Skutki Ostpolitik RFN, ISP PAN, Berlin, 28./29.01.2005, referat pt. Die Ostpolitik im Urteil der polnischen Opposition der siebziger und achtziger Jahre Konferencja pt. Comparative perspectives on race, nationalism, and politics and the politics of memory. Poland and the United States, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, 07.03.2005, referat pt. German War Crimes in Poland during WWII: The Memory in Germany and in Poland Konferencja pt. Od pojednania do współdziałania, UKSW, NIH i FES, Warszawa, 26./27.11.2005, referat pt. Postawa opozycji politycznej lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wobec procesu pojednania 2006 Konferencja pt. Naturwissenschaft, Religion, Wirtschaft – Grundlage und Herausforderung europäischer Gesellschaften, C.F.v. Weizsäcker-Gesellschaft, Warszawa, 05./06.05.2006, referat pt. Deutschland-Polen-Europa. Ein Blick auf Lehren der Geschichte Konferencja pt. Deutsch-Polnisches Dialoggespräch, Konrad-Adenauer-Stiftung, Kraków, 03.11.2006, referat pt. Polen – Deutschland: Wie überwinden wir die Krise? Vorschläge Konferencja pt. Aktualność przesłania paryskiej „Kultury” w dzisiejszej Europie, Lublin (IEŚW), 7./9.12.2006, referat pt. Podstawowe kierunki polskiej polityki zagranicznej po 1989 r. 2007 Konferencja pt. Polish-German Reconciliation – A Never Ending Story?, Columbia University, New York, 03./04.05.2007, referat pt. Germany´s and Poland´s Place in Europe and Vision of European Integration Konferencja pt. Silna demokracja. Systemy demokratyczne i ich zagrożenie w 20. wieku, UMK Toruń, 10.-12.05.2007, referat pt. Polen zwischen Ost und West. Kontinuität und Abwesenheit in geopolitischen Konstellationen Konferencja pt. Die neuen Mitglieder: Motor oder Bremse der europäischen Integration?, Politische Akademie Tutzing, Tutzing, 15.06.2007, referat pt. Die neuen Mitglieder in Ostmittel- und Südosteuropa: Zwischen politischer Stabilität und innenpolitischen Konflikten Konferencja pt. Przesiedleńcy i wypędzeni, Zielona Góra, 26.09.2007, referat pt. Percepcja ucieczki i wypędzenia w Niemczech po drugiej wojnie światowej Konferencja pt. Aktuelle und historische Ursachen des Transformationserfolges mittel- und osteuropäischer Volkswirtschaften, Fachgruppe Wirtschafts- und Sozialwissenschaften im Herder-Forschungsrat, Akademie für Politische Bildung Tutzing, 27.10.2007, referat pt. Prägungen der Gesellschaft durch die sozialistische Periode Konferencja pt. Suwerenność Unii czy suwerenność w Unii?, UKSW, Warszawa, 14.11.2007, referat pt. Idea suwerenności w polityce i w debacie politycznej współczesnych Niemciec Konferencja pt. Diktaturüberwindung in Europa: Neue nationale und transnationale Perspektiven, Akademie der Wissenschaften, Heidelberg, 21.11.2007, referat pt. Deutsch-polnische Konflikte um Vergangenheitsaufarbeitung im neuen Europa 2008 Konferencja polskich i niemieckich mediewistów pt. Ritualisierung politischer Willensbildung. Polen und Deutschland im hohen und späten Mittelalter, Spira (Speyer), 15.-17.05.2008, referat pt. Polens Selbstverständnis aus seiner Geschichte Konferencja pt. Perspectives of Reconciliation in South Asia, Lahore (Pakistan), 3./4.6.2008, referat pt. From Hatred to Friendly Co-operation. Poland and Germany after the Second World War Konferencja pt. Aufarbeitung totalitärer Erfahrungen und politische Kultur – Die Bedeutung der Aufarbeitung des SED-Unrechts für das Rechts- und Werteverständnis im wiedervereinigten Deutschland, Weimar, 11.-13.09.2008, referat pt. Aufarbeitung und politische Kultur in Polen Konferencja pt. Christentum und Kirchen in den Transformationsprozessen Ostmittel- und Osteuropas, Stiftung Ettersberg, Weimar, 24./25.10.2008, referat pt. Polen: Die Rolle der katholischen Kirche beim politischen Systemwechsel 1988 bis 1990 2009 Konferencja w Dreźnie, referat pt. Die scheinbar vorbildliche Etablierung der Demokratie in Polen Konferencja Fundacji Adenauera pt. Polen im europäischen Integrationsprozess, Chemnitz, Instytut Nauk Politycznych, 28.-30.5.2009, referat pt. Polen in Europa. Geschichte und Stand der deutsch-polnischen Beziehungen 2010 Konferencja (COMECE, KAS, EKD) pt. Islam, Christianity and Europe, Bruksela, 3.3.2010, referat pt. The role of religious actors in strengthening democratization and civil society in EU neighbour states Konferencja pt. Vom Ostblock zur EU: Systemtransformation in den Jahren 1990–2010 – vergleichende Perspektiven, Drezno, 24.-26.6.2010, referat pt. Systemtransformation in Polen 1990-2010 Konferencja pt. Nationales Gedächtnis in Deutschland und Polen – ein Vergleich, Kloster Banz, 29./30.07.2010, referat pt. Erinnerungs- und Gedenkkultur in Deutschland nach dem Zweiten Weltkrieg Konferencja pt. Deutschland – Frankreich – Polen. Transfer und Kooperation, Moguncja (Mainz), 8./9.10.2010, referat podsumujący konferencję Konferencja pt. Deutsch-polnische Verträge aus den Jahren 1990 und 1991 und deren Konsequenzen für Schlesien, Kamień Śląski, 29./30.09.2010, referat pt. Das wechselseitige Bild von Polen und Deutschen 2011 Konferencja pt. The Role of Civic Organizations in International Reconciliation: The German, Polish and Russian Experience, Washington (Georgetown University), 4.4.2011, chair panelu I referat pt. The Role of East German Churches in the Process of Polish-German Reconciliation Konferencja pt. 20 lat Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy między Polską a Niemcami: wnioski na przyszłość, Warszawa, Sejm, Klub Parlamentarny PiS, 15.06.2011, referat Stosunki polsko-niemieckie po zjednoczeniu Niemiec Konferencja międzynarodowa pt. Identitäten im Spannungsfeld zwischen Selbst- und Fremdwahrnehmungen, Konstancja, 07./08.10.2011, referat pt. Selbst- und Fremdwahrnehmung der zwangsweisen polnischen Wehrmachtsangehörigen und ihrer Familien Konferencja międzynarodowa pt. Funktion und Folgen von Geschichtspolitik in Ostmitteleuropa, Europäische Akademie Otzenhausen, 04.-06. 11. 2011, referat pt. Geschichtspolitik in Polen Konferencja polsko-niemiecka pt. Drama der Verantwortung. Romano Guardini und Józef Tischner, Berlin, 10./11.11.2011, referat pt. Das ‚Drama der Verantwortung’. Herausforderungen der deutsch-polnischen Beziehungen nach 1945 2012 Konferencja polsko-rosyjsko-niemiecka pt. The images of the Second World War and their influence on International Relations, Moskwa (RAN i MGIMO) 20./21.01.2012, referat pt. Die Folgen des Zweiten Weltkrieges für die westdeutsche Außenpolitik 1949-1975. Ordnungspolitik und Region im Realsozialismus. „Region – Staat – Europa“, konferencja zorganizowana przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność, Deutsche Gesellschaft für Osteuropakunde i Bundesinstitut für Kultur und Geschichte der Deutschen in Osteuropa, Berlin, 19 kwietnia 2012 r. The Crisis of Europe – A Crisis of National Institutions? The Example of Germany, Panel „The Crisis of Europe – A Crisis of National Institutions?”, Krynica 5 września 2012 r. Die Rolle der Geschichte in den deutsch-polnischen Beziehungen, Uniwersytet w Greifswaldzie, 10 września 2012 r. Die Katholische Kirche als Gegenmacht zur Polnischen Vereinigten Arbeiterpartei, 49 Zjazd Historyków Niemieckich w Moguncji, 28 września 2012 r.
Wyróżnienia i nagrody naukowe:
•Nagroda Polsko-Niemiecka Ministrów Spraw Zagranicznych obu krajów, 2004 •Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, 2005 •Medal Uniwersytetu Warszawskiego, 2008
Udział w uczelnianych i pozauczelnianych radach, komisjach i innych zespołach naukowych:
1998-2008 Organizacja i współorganizacja kilkudziesięciu konferencji międzynarodowych i cyclów wykładów jako dyrektor Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie 2011 Organizacja i moderacja panelu Europäische Umweltpolitik und neue Formen politischer Partizipation na IV. symposium polsko-niemieckim Science and Art, zorganizowanym przez Max-Planck-Gesellschaft i Fundację na rzecz Nauki Polskiej, Europäische Akademie Otzenhausen, 20.-23. 10. 2011 Organizacja (jako przewodniczący Fachkommission Wirtschafts- und Sozialwissenschaften im Herder-Forschungsrat) konferencji międzynarodowej Funktion und Folgen von Geschichtspolitik in Ostmitteleuropa, Europäische Akademie Otzenhausen, 04.-06. 11. 2011
Udział w wykonywaniu projektu badawczego w okresie jego trwania:
PROBLEMATYKA BADAWCZA Rozwój polityczny krajów Trzeciego Świata, w szczególności Afryki na południe od Sahary i francuskich terytoriów zamorskich. Transfer europejskich instytucji politycznych do kolonii Francji i Wielkiej Brytanii. Procesy dekolonizacyjne w koloniach francuskich na południe od Sahary. Determinanty rozwoju systemów politycznych po uzyskaniu niepodległości dawnych kolonii. Zamachy wojskowe, systemy monopartyjne, klientelizm i paternalizm, bodźce zewnętrzne do demokratyzacji, społeczeństwo obywatelskie w Afryce. „State building” i „nation building” oraz problematyka „failed states”. Polityka rozwoju społeczno-ekonomicznego w krajach Trzeciego Świata. Przyczyny słabego stanu rozwoju. Teoria modernizacji i teoria zależności. Stworzenie organizacji regionalnych, ich zalety i słabości. Uwarunkowania polityczne pomocy gospodarczej skuteczne? Ocena polityki Unii Europejskiej wobec krajów AKP. Ustrój systemów politycznych i społeczno-gospodarczych krajów „realnego socjalizmu”. Zasady organizacji wewnętrznej tych systemów jak monopol władzy partii komunistycznej, nomenklatura, instrumentalizacja prawa itp. Zcentralizowana gospodarka planowana. Próby reformy różnych części tego systemu w różnych krajach, w tym w Polsce. Przyczyny załamania się socjalizmu typu radzieckiego. Transformacja systemów postsocjalistycznych i problemy z tym związane. Budowa państwa prawa w poszczególnych państwach w różny sposób udana. Znaczenie również przedsocjalistycznych różnic w kulturze politycznej zdłuż linii Rzym – Bizancjum. Typologia rozwoju postsocjalistycznego. Systemy polityczne: prezydencki czy parlamentarny? Determinanty rozwoju systemów partyjnych. Różnice we wzorcu polityki gospodarczej i ich uzasadnienia. Skutki społeczne transformacji gospodarczej. Unia Europejska jako czynnik zewnętrzny kształtujący różne aspekty życia politycznego i socjo-ekonomicznego nowych członków i kandydatów do UE. Rzeczpospolita Polska. System polityczny, kultura polityczna, tożsamość narodowa, stosunki zagraniczne, znaczenie polityczne i rozwój wewnętrzny Kościoła katolickiego. Polityka zagraniczna, integracja europejska. Systemy polityczne demokracji zachodnich (prezydencki [USA], parlamentarny [Wielka Brytania], semi-prezydencki [Francja], konsensualny [Szwajcaria]). Instytucje polityczne, partie polityczne i organizacje społeczne, kultura polityczna, podziały polityczne. System polityczny postsowieckiej Rosji. Determinanty rozwoju instytucjonalnego, partie polityczne i organizacje społeczne, kultura polityczna, podziały polityczne i narodowosciowe. Stosunki polsko-niemieckie po drugiej wojnie światowej. Stosunki państwowe i stosunki transnarodowe. Pamięć historyczna jako czynnik polityczny. Polityka historyczna. Stosunki PRL – NRD.
Osiągnięcia w działalności kształcenia kadr naukowych
Promowanie rozpraw doktorskich:
1. WYPROMOWANI DOKTORZY 1. Garsztecki Stefan, 1995, Das Deutschlandbild in der offiziellen, der katholischen und der oppositionellen Publizistik Polens 1970-1989 (uniwersytet w Trewirze); recenzent: prof. dr hab. Kurt Düwell (Trewir). 2. Gerhardt Sebastian, 2004, Polska polityka wschodnia. Die Außenpolitik der polnischen Regierung seit 1989 gegenüber den östlichen Nachbarstaaten Polens (uniwersytet w Trewirze); recenzent: prof. dr hab. Hanns Maull (Trewir). 3. Liszka Agnieszka, 2005, Koncepcja obywatelstwa europejskiego. Ewolucja, treść i perspektywy rozwoju, (UKSW); recenzenci: prof. dr hab. Piotr Mazurkiewicz, prof. dr hab. Grażyna Ulicka (UW). 4. Olewińska Monika, 2006, Wzajemne oddziaływanie Unii Europejskiej i Republiki Federalnej Niemiec w procesie kształtowania się federalnych struktur; recenzenci: dr hab. Piotr Mazurkiewicz, prof. UKSW, dr hab. Stanisław Sulowski, prof. UW. 5. Zaborski Marcin, 2009, Współczesne pomniki i miejsca pamięci w polskiej i niemieckiej kulturze politycznej (UKSW); recenzenci: prof. dr hab. Stanisław Sulowski (UW), prof. dr hab. Radosław Zenderowski (UKSW). 6. Normann Christine, 2011, The influence of EU member states upon the European Neighbourhood Policy. A comparative analysis of Germany, France and Poland with their respective regional concepts and modes of interaction in the European decision-making process, (cotutelle de these, Uniwersytet w Trewirze i Institut d’Études Politiques w Paryżu); kopromotor: prof. Georges Mink (Paryż); recenzenci: prof. Sebastian Harnisch (uniwersytet w Heidelbergu) i prof. Erwan Lannon (uniwersytet w Gandawie). 2. ROZPRAWY DOKTORSKIE WYRÓŻNIONE W KONKURSACH 1. Marcin Zaborski został laureatem konkursu na najlepszą pracę doktorską w Polsce z zakresu nauk politycznych. Otrzymał w nim Pierwszą Nagrodę przyznawaną przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych (2009). Rozprawa zdobyła także wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie im. Profesora Piotra Dobrowolskiego na najlepszą pracę doktorską podejmującą problematykę stosunków polsko-niemieckich (2009).